Het herkennen van kreupelheid en de relatie met rugpijn
Het op de juiste wijze beoordelen en herkennen van een kreupelheid is ingewikkeld. Ook professionals kunnen verschillen van mening. Zij baseren hun diagnose op kennis, ervaring en nieuwe inzichten. Er is veel onderzoek gedaan naar kreupelheid, in dit artikel licht ik enkele onderzoeken toe en beantwoord enkele vragen met betrekking tot dit onderwerp.
Wat is het effect van longeren op de beenbeweging en kreupelheid?
Longeren beïnvloedt de symmetrische beweging die het paard maakt met zijn hoofd en bekken en verandert wanneer de richting van de volte omdraait. Achterbeen kreupelheid resulteert in compenserende hoofdbewegingen, wat de indruk kan geven van een kreupelheid aan het voorbeen aan dezelfde zijde. Dit kan moeilijkheden veroorzaken in het correct beoordelen van achterbeen kreupelheid. Voorbeen kreupelheid veroorzaakt asymmetrie aan beide achterbenen. Dit zou hierdoor kunnen lijken op achterbeen kreupelheid, echter wel in mindere mate.
Voorbeen kreupelheid is het meest duidelijk wanneer het paard op een rechte lijn draaft, gevolgd door wanneer het kreupele voorbeen aan de buitenkant van de longeervolte is. Achterbeen kreupelheid is het meest duidelijk wanneer het kreupele been aan de binnenkant van de volte is. Voor alle benen geldt dat het hoofd en het bekken hoger worden opgetild voor het kreupele been de bodem raakt en het hoofd en bekken minder dalen tijdens de standfase van de het kreupele been.
Wanneer op hetzelfde moment een gelijke mate van voorbeen en achterbeen kreupelheid aan dezelfde zijde gezien wordt, met geen duidelijke klinische bevindingen duidend op een kreupelheid aan het voorbeen, dan zou de dierenarts moeten overwegen om het achterbeen te onderzoeken. Dit omdat achterbeen kreupelheid kan leiden tot compenserende hoofdbewegingen, wat de indruk kan geven van een kreupelheid aan het voorbeen aan dezelfde zijde.
> M. Rhodin et al. / The Veterinary Journal 198 (2013) e39–e45. Alle rechten voorbehouden aan Elsevier Ltd.
Wat is het effect van drafsnelheid op het beoordelen van gezonde en licht kreupele paarden?
Subtiele, lichte kreupelheid is moeilijk te bepalen. Technologie is vaak gevoeliger voor het detecteren van kleine veranderingen. Het verhogen van de drafsnelheid verergert over het algemeen hele duidelijke kreupelheid, maar bij gezonde en licht kreupele paarden is dit niet altijd het geval.
Deze studie heeft het effect van een langzame, snelle en normale drafsnelheid bij gezonde tot licht kreupele paarden bekeken. Er werden subjectieve (visuele) kreupelheidsscores gegeven door zes ervaren dierenartsen en er werden objectieve metingen (met bewegingsapparatuur) verricht op een rechte lijn en op de volte. De objectieve metingen werden verricht met behulp van vijf bewegingssensoren. Deze werden bevestigd op de schoft, het heiligbeen, de linker- en rechterheup en achter de oren.
Uit de resultaten bleek dat de visuele beoordeling van een lichte kreupelheid op de rechte lijn vergemakkelijkt kan worden door middel van een trage drafsnelheid. Door de langzame beweging is een lichte onregelmatigheid beter waarneembaar. Het zou om die reden aan te raden zijn om dit toe te voegen aan het bewegingsonderzoek wanneer de dierenarts niet zeker is van zijn beoordeling.
Tijdens de draf op een rechte lijn daalde de subjectieve (visuele) kreupelheidsscore door de dierenartsen bij hogere snelheden voor zowel voorbeen- als achterbeen kreupelheden. Dit in tegenstelling tot de objectieve metingen met bewegingsapparatuur. Op de volte had snelheid geen invloed op de kreupelheidsscores van de dierenartsen, echter veranderde de objectieve metingen wel. Aangezien de kreupelheidsscores niet veranderden door drafsnelheid op de volte, kan longeren een goede manier zijn om een betrouwbaar kreupelheidsonderzoek te kunnen doen.
> S.D Starke et al./The Veterinary Journal 197 (2013) 245-252. Alle rechten voorbehouden aan Elsevier Ltd.
Heeft rugpijn invloed op de beweeglijkheid van de wervelkolom?
Rugpijn kan de prestaties van sportpaarden verminderen en zelfs kreupelheid veroorzaken. Informatie zoals de ziektegeschiedenis, regionale verdoving, radiografie of echografie zijn soms onvoldoende om de oorzaak van de rugklachten te achterhalen. Het kennen van de relatie tussen de locatie van de rugpijn en een verandering in rug bewegingen kan het begrip en de diagnose van rugproblemen en gangafwijkingen bij paarden ondersteunen.
Om te beoordelen of rugpijn leidt tot een aanhoudende verandering van rug bewegingen, heeft deze studie acht klachtenvrije warmbloed-rijpaarden gemeten. De paarden kregen een injectie van melkzuur in de linker lange rugspier (m. Longissimus) om rugpijn te simuleren en werden voor- en na het toedienen van dit middel objectief gemeten met ganganalyse-systemen.
Na het toedienen van pijn was de beweeglijkheid van de rug verminderd en was aantoonbaar meer naar extensie gericht (hol trekken van de rug). Ook werd de rug meer gebogen naar de pijnlijke linkerkant. Bovendien draaide het bekken meer naar links. Er werd zowel in gewrichts- als spierstructuren compensatie waargenomen. Ganganalyse-systemen zouden ondersteunend kunnen zijn bij het lokaliseren van problemen met beweeglijkheid van de rug.
> J. Wennerstrand et al, spinal kinematica in horses with induced back pain, veterinary and Alle rechten voorbehouden aanVet Comp Orthop Traumatol.
Zadel pasvorm en management
Wat is de relatie tussen verschuiving van het zadel en rug asymmetrie, kreupelheid en ruiter scheefheid?
De eerste twee onderzoeken focusten met name op kreupelheid vanuit de benen. Uit de vorige studie kwam al naar voren dat kreupelheid ook veroorzaakt kan worden door een oppervlakkig probleem in de rug van het paard. Het volgende onderzoek dat uitgevoerd werd door de bekende Engelse paardenarts en onderzoeker Sue Dyson onderzocht het verband tussen kreupelheid, asymmetrie van de rug onder het zadel en de lendenen, zadel pasvorm en ruiter positie. Deze gegevens werden verzameld door middel van een veterinair onderzoek en er werd informatie door de ruiters zelf gegeven. Op die manier kon het grootste verschil in de bevindingen van de ruiter en de uitkomst van de dierenartsen worden vergeleken.
Het was een groot onderzoek en bevatte 506 paarden, waarvan 205 vragenlijsten ingevuld werden door de ruiters. Na bewegingsonderzoek werden de paarden verdeeld in 4 groepen:
- Achterbeen kreupelheid of een andere gang abnormaliteit
- Voorbeen en achterbeen kreupelheid
- Voorbeen kreupelheid
- Niet kreupel
Daarna werden de volgende testen uitgevoerd:
- Klinisch onderzoek (hoogte, gewicht, Body condition score)
- Objectief onderzoek van de rug symmetrie
- Subjectief onderzoek van de rug regio
- Dynamisch onderzoek (onderzoek van: kreupelheid, zadel verschuiving en ruiter scheefheid)
- Zadel verschuif gradatie
- Onderzoek van zadel pasvorm
- Vragenlijst voor de ruiter
De resultaten lieten zien dat er een aantoonbaar verband was tussen de 30 paarden waarbij het zadel verschoof en een achterbeen kreupelheid of verstoring in de gang werd geconstateerd. Hoewel slechts 2 ruiters een vermoeden hadden dat er een link was tussen het verschuiven van het zadel en de kreupelheid. 38,5% van de ruiters had rugpijn, wat geassocieerd was met slecht passende zadels en een verminderde gang kwaliteit van het paard. Goed passende zadels werden vaker gecheckt.
Concluderend zouden zadels vaker gecheckt moeten worden door een professional dan één keer per jaar. Ook zou er meer bewustwording moeten komen rond professionals over het verband tussen kreupelheid, zadel verschuiving, slechte pasvorm en ruiter scheefheid.
> Dyson et al., Equine Vet J 47 (2017) 415-21. Alle rechten voorbehouden aan EVJ Ltd.
Conclusie
Er is ontzettend veel onderzoek gedaan naar kreupelheid bij paarden, dit zijn slechts enkele onderzoeken. Het juist diagnosticeren van een lichte kreupelheid is moeilijk en vergt veel training. De drafsnelheid en de richting van de volte kunnen van invloed zijn op het herkennen van een kreupelheid. Kreupelheid kan ontstaan door pijn in de rug en kan er zelfs toe leiden dat het zadel verschuift.